Από το 2006, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει καθιερώσει την 28η Ιανουαρίου ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Ο εορτασμός της ημέρας αυτής έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών σε θέματα που αφορούν την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων.
Την ημερομηνία αυτή, οι κυβερνήσεις, τα κοινοβούλια, οι εθνικοί φορείς προστασίας δεδομένων και άλλοι φορείς ασκούν δραστηριότητες για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα δικαιώματα προστασίας προσωπικών δεδομένων και ιδιωτικότητας. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν εκστρατείες που απευθύνονται στο ευρύ κοινό, εκπαιδευτικά προγράμματα για εκπαιδευτικούς και μαθητές, καθώς και τη δυνατότητα ελεύθερης εισόδου σε φορείς προστασίας δεδομένων και συνέδρια.
Δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα & ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα
Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα αφορούν οποιαδήποτε πληροφορία σχετίζεται με ένα φυσικό πρόσωπο, ανεξαρτήτως του εάν η πληροφορία αναφέρεται στον ιδιωτικό, τον επαγγελματικό ή τον δημόσιο βίο τού εκάστοτε προσώπου. Προσωπικά δεδομένα μπορεί να είναι ένα ονοματεπώνυμο, μια φωτογραφία, μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τα στοιχεία ενός τραπεζικού λογαριασμού, στοιχεία που έχουν αναρτηθεί σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης (social media), πληροφορίες σχετικά με το ιατρικό ιστορικό ή η διεύθυνση IP ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα είναι τα δεδομένα που έχουν να κάνουν με τη φυλετική ή εθνική προέλευση, τα πολιτικά φρονήματα, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση, την υγεία, την κοινωνική πρόνοια και την ερωτική ζωή καθώς και με τις σχετικές πληροφορίες για ποινικές διώξεις ή καταδίκες.
General Data Protection Regulation (GDPR)
Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR) εγκρίθηκε στις 27 Απριλίου 2016 και τέθηκε σε εφαρμογή στις 25 Μαΐου 2018 και προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Το διάταγμα επηρεάζει επίσης τις εξαγωγές δεδομένων από την ΕΕ. Το GDPR έχει ως στόχο να παρέχει στους πολίτες τον έλεγχο των προσωπικών δεδομένων τους, απλοποιεί τους κανονισμούς για τις οικονομικές σχέσεις με άλλες χώρες, καθιστώντας τυποποιημένες τις διαδικασίες της ΕΕ. Οι άνθρωποι και οι εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με τον νόμο GDPR ενδέχεται να επιβληθούν υψηλό πρόστιμο.
Για το λόγο αυτό, πλέον σε όλες τις αξιόπιστες ιστοσελίδες συναντάμε ενότητες οι οποίες ζητάνε την έγκρισή μας για την αποθήκευση αρχείων cookies στις συσκευές μας, δίνοντάς μας παράλληλα πληροφορίες για τους τρόπους με τους οποίους διαχειρίζονται τα προσωπικά μας δεδομένα.
Πώς αποκαλύπτουμε τις προσωπικές μας πληροφορίες στην καθημερινότητά μας
Προσωπικές πληροφορίες “εκθέτουμε” κάθε φορά που δημοσιεύουμε κάτι που αφορά εμάς ή κάτι που φαίνεται ότι δημοσιεύεται από εμάς. Για παράδειγμα, κάποιες φορές το να ανεβάσουμε μία φωτογραφία για να γίνουμε αρεστοί στους “φίλους” μας μπορεί να μας βάλει σε κίνδυνο. Μέσω της φωτογραφίας μπορεί κάποιος να ανακαλύψει το πού μένουμε, πού βρισκόμαστε εκείνη τη στιγμή, πού συχνάζουμε, με ποιους κάνουμε παρέα και άλλες προσωπικές πληροφορίες που σίγουρα δε θα εμπιστευόμασταν σε έναν άγνωστο. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με το ποιες πληροφορίες “μοιραζόμαστε” στο διαδίκτυο και να σκεφτόμαστε διπλά πριν κοινοποιήσουμε οτιδήποτε. Όταν μάλιστα στη φωτογραφία που σκοπεύουμε να κοινοποιήσουμε απεικονίζονται και άλλα πρόσωπα είναι υποχρέωσή μας να ζητάμε τη συγκατάθεσή τους πριν προβούμε σε οποιαδήποτε ενέργεια.
Η συμπλήρωση των πληροφοριών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επίσης είναι ένας πολύ γρήγορος και απλός τρόπος δημοσίευσης των προσωπικών μας δεδομένων. Πολλοί χρήστες χωρίς να δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην ασφάλεια των προσωπικών τους πληροφοριών μέσα στα social media, αφήνουν το ελεύθερο για την υποκλοπή τους και την πιθανή χρήση τους χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Για το λόγο αυτό υπάρχει η ρύθμιση του προσωπικού απορρήτου, την οποία καλό θα ήταν να επανεξετάσετε λόγω της ημέρας! Από εκεί μπορείτε εύκολα να ελέγχετε ποιοι θα μπορούν να βλέπουν τις προσωπικές αυτές πληροφορίες, κρατώντας έτσι μακρυά από αυτές τα άγνωστα και πολλές φορές κακόβουλα “βλέμματα”.
Πώς να προστατεύσετε τα προσωπικά σας δεδομένα
Γενικά είναι καλό να προσπαθήσετε να τα έχετε υπό έλεγχο όσο περισσότερο γίνεται με το να σκεφτείτε καλά ποιος θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτά αφού τα αποκαλύψετε. Αν κάποιος ζητάει τα προσωπικά σας δεδομένα, για παράδειγμα μία ιστοσελίδα, δείτε αν είναι αξιόπιστη, εάν την εμπιστεύεστε και μπείτε στη διαδικασία να ενημερωθείτε για το πώς θα τα χρησιμοποιήσει, αν θα τα αποστείλλει σε τρίτους κ.τ.λ., καθώς και για το αν εγκαθιστά αρχεία cookies και αν προωθεί τις πληροφορίες που σας αφορούν σε διαφημιστικές εταιρείες. Η χρήση των δεδομένων σας για διαφημιστικούς σκοπούς θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο μετά από τη συγκατάθεσή σας γι’ αυτό φροντίστε πάντα να διαβάζετε τα “ψιλά γράμματα”.
Εάν λαμβάνετε emails, SMS ή μηνύματα στο Facebook και άλλα κοινωνικά δίκτυα, που σας ζητούν πληροφορίες και προσωπικά δεδομένα, μην απαντήσετε εάν δεν είστε σίγουροι από ποιον προέρχονται. Θυμηθείτε να αποσυνδέεστε από τις ιστοσελίδες, στις οποίες έχετε εισέλθει/συνδεθεί με χρήση συνθηματικών. Κρατήστε τον υπολογιστή σας ασφαλή χρησιμοποιώντας προγράμματα τείχους ασφαλείας (firewall) και προστασίας από ιούς (antivirus) και διατηρώντας τα ενημερωμένα.
Τα δικαιώματα σας απέναντι σε εταιρείες, φορείς ή ιστοσελίδες που έχετε δώσει τα προσωπικά σας δεδομένα
- Πρόσβαση στα προσωπικά σας δεδομένα
Μπορείτε να ζητήσετε πρόσβαση στα προσωπικά σας δεδομένα που διατηρεί μια επιχείρηση ή ένας φορέας, και έχετε το δικαίωμα να λάβετε αντίγραφο των δεδομένων σας, δωρεάν, σε εύχρηστο μορφότυπο. Θα πρέπει να σας απαντήσουν εντός ενός μηνός και οφείλουν να σας δώσουν αντίγραφο των προσωπικών σας δεδομένων καθώς και κάθε συναφή πληροφορία σχετικά με το πώς χρησιμοποιήθηκαν ή χρησιμοποιούνται τα δεδομένα αυτά.
- Διόρθωση των προσωπικών σας δεδομένων
Εάν μια επιχείρηση ή φορέας έχει αποθηκεύσει ανακριβή ή ελλιπή δεδομένα που σας αφορούν μπορείτε να ζητήσετε να τα διορθώσετε ή να τα επικαιροποιήσετε.
- Μεταφορά των προσωπικών σας δεδομένων (δικαίωμα στη φορητότητα των δεδομένων)
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορείτε να ζητήσετε από επιχείρηση ή φορέα να σας επιστρέψει τα δεδομένα σας ή να τα μεταφέρει απευθείας σε μια άλλη επιχείρηση, εάν αυτό είναι δυνατό από τεχνική άποψη. Αυτό είναι γνωστό ως «φορητότητα των δεδομένων». Για παράδειγμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το δικαίωμα αυτό εάν αποφασίσετε να αντικαταστήσετε μια υπηρεσία με μια άλλη παρόμοια -π.χ. να μετακινηθείτε από έναν ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης σε άλλον- και επιθυμείτε να μεταφερθούν τα προσωπικά σας δεδομένα γρήγορα και εύκολα στη νέα υπηρεσία.
- Διαγραφή των προσωπικών σας δεδομένων («δικαίωμα στη λήθη»)
Εφόσον τα προσωπικά σας δεδομένα δεν είναι πλέον απαραίτητα ή χρησιμοποιούνται παράνομα, μπορείτε να ζητήσετε τη διαγραφή τους. Αυτό είναι γνωστό ως «δικαίωμα στη λήθη».
Οι κανόνες αυτοί ισχύουν και για τις μηχανές αναζήτησης, όπως το Google, καθώς οι εν λόγω μηχανές θεωρούνται ως υπεύθυνοι επεξεργασίας δεδομένων. Μπορείτε να ζητήσετε τη διαγραφή από τα αποτελέσματα μηχανών αναζήτησης των συνδέσμων που οδηγούν σε ιστοσελίδες οι οποίες αναφέρουν το όνομά σας, εάν οι πληροφορίες είναι ανακριβείς, ακατάλληλες, άσχετες ή υπερβολικές.
Εάν μια επιχείρηση διαθέτει τα προσωπικά σας δεδομένα στο διαδίκτυο και της ζητήσετε να τα διαγράψει, η επιχείρηση οφείλει να ενημερώσει σχετικά και κάθε άλλον ιστότοπο προς τον οποίον τα έχει κοινοποιήσει.
Για την προστασία άλλων δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της έκφρασης, ορισμένα δεδομένα ενδέχεται να μη διαγραφούν αυτόματα. Για παράδειγμα, αμφιλεγόμενες δηλώσεις δημοσίων προσώπων, δεν μπορούν να διαγραφούν εάν το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται καλύτερα με τη διατήρησή τους στο διαδίκτυο.
- Πρόσβαση στα δεδομένα σας χωρίς εξουσιοδότηση (παραβίαση δεδομένων)
Σε περίπτωση κλοπής, απώλειας ή παράνομης πρόσβασης (παραβίαση προσωπικών δεδομένων), ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων (το πρόσωπο ή ο φορέας που διαχειρίζεται τα προσωπικά σας δεδομένα) οφείλει να πραγματοποιήσει σχετική αναφορά στην εθνική αρχή προστασίας δεδομένων. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων πρέπει επίσης να σας ενημερώσει αμέσως σε περίπτωση που τίθενται σε σοβαρό κίνδυνο τα προσωπικά σας δεδομένα ή η ιδιωτική σας ζωή εξαιτίας της παραβίασης.
Η τήρηση των βασικών κανόνων προστασίας απορρήτου μπορεί να βοηθήσει στο να φροντίσετε την ασφάλεια των πολύτιμων αυτών πληροφοριών. Αν ανακαλύψετε πως κάποιος παραβιάζει τα προσωπικά σας δεδομένα, τα συλλέγει ή τα δημοσιοποιεί χωρίς τη συγκατάθεσή σας, μπορείτε να απευθυνθείτε στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων.
Πηγές: https://www.coe.int/en/web/portal/28-january-data-protection-day?desktop=true
